Het is de relatie die heelt

Vraag jij je ook wel eens af wat er nu eigenlijk precies gebeurt in therapie? Wat maakt nu eigenlijk dat ik me opgelucht voel door gewoon mijn verhaal te vertellen? Of dat ik na de therapiesessie meer zelfzeker naar mijn baas durf stappen? Wat maakt dat deze wildvreemde vrouw/man op mij een impact kan hebben?

Ik zit hierover soms wel eens te filosoferen. Het is een raadsel dat me keer op keer weer treft: wat gebeurt er toch precies in therapie dat een verschil maakt? Begrippen als “je hart uitstorten”, “verwerken”, “een plaats geven” worden zo makkelijk gebruikt, maar wat is dat eigenlijk? Wat gebeurt er precies?

Niet dat er geen onderzoek gedaan is over de effecten van therapie, maar deze beantwoorden zelden mijn vraag. Het lijkt alsof de taal van poëzie of van filosofie de enige taal is die kan uitdrukken wat ik ervaar in relatie met mijn cliënt of met mijn therapeut.

Irvin Yalom schreef in zijn klassieker Existential psychotherapy: “Het is de relatie die heelt”. Daarmee bedoelde hij: hoeveel technieken en inzichten een therapeut ook gebruikt in de therapie, het is in essentie de relatie tussen therapeut en cliënt die heelt. (Yalom is daar niet alleen in: ook de grondlegger van de humanistische therapie Rogers en de jongere generaties gestalttherapeuten vertrekken van dit centrale uitgangspunt. De therapeutische relatie staat in deze therapiestromingen centraal.)

Wat doet die relatie dan juist? Dit is wat het voor mij doet:

Mijn therapeute ziet mij. Ze kijkt me écht aan. Ze luistert naar mijn hele verhaal. Het is alsof dit gezien en beluisterd worden mij en mijn verhaal bestaansrecht geeft. Niemand anders kent mijn hele verhaal. Wat doet het deugd dat dat verstopte deel van mezelf lucht krijgt.

Ze vindt mijn zorgen ook niet banaal of futiel. Haar milde blik maakt mij precies ook wat milder voor mezelf. Ik schaam mij minder. Wat een opluchting.

Ik zie dat ze kwetsbaar en krachtig tegelijk is, misschien kan ik ook beide zijn. Ze gelooft in mij en mijn mogelijkheden. Ze laat me zien hoe hard ik probeer en benoemt wat ik goed doe. Misschien heeft ze gelijk. Misschien ben ik ook OK.

Ze neemt tijd waar ik te snel wil gaan. Ze toont me zachtjes wat ik zelf niet kan zien.

Ze zegt sorry als ze fout zat. Ik merk dat ik haar nog steeds respecteer, ook al heeft ze me geraakt. Misschien zien andere mensen mij ook nog graag als ik fouten maak.

De therapeute is getuige en reisgenoot. Getuige van mijn geploeter en algemeen-menselijke zoektocht. Ze loopt niet weg als ik in de donkerste spelonken van het leven vastzit. Ze komt naast me zitten. Ze is geen expert in vastzitten en oplossen, maar deelgenoot. Ik zie dat ze ’t ook allemaal niet zo zeker weet in ’t leven. Dat maakt mij precies minder klein.

Ze accepteert mijn verhaal, in al zijn schakeringen van kleur en grijs. Misschien mag ik mijn ervaring dan ook accepteren?

Wat betekent de therapie voor jou? Hoe werkt het volgens jou? Ik ben heel benieuwd…